Manastir Sveti Nikola
1207-1215 g.
Manastir Banja, zadužbina Nemanjića, za koji se ne zna tačno vreme nastaka, ali se zna da je nastao sigurno pre XII veka, jedan od najstarijih i najvažnijih srpskih manastira, ne samo u ovom delu Srbije nego uopšte. Smatra se da je ga podigao Uroš I na mestu pored nekadašnje crkvice Sv.ilije i dao mu ime Manastir Svetog Nikole, jer je on verovao u ovog svetca i smatrao da mu je zahvaljujući njemu i toploj banjskoj vodi vraćeno zdravlje. Inače manastir kao crkva svetog Nikole u Dabru, kako se nekada nazivao ovaj kraj, prvi put se pominje u studeničkom tipiku, koga je napisao Sveti Sava od 1207-1215.godine. Na Studeničkom saboru 1219.godine kada je osnovao srpsku samostalnu crkvu, ovaj manastir je proglašen za četvrto eparhijsko sedište i postao je centar cele Dabarske eparhije na čelu sa episkopom Hristoforom iz Hilandara, sabratom Svetog Save. Manastir je bivao rušen i spaljivan do temelja u nekoliko navrata, ali je ipak zadržao svoj prvobitni oblik, kako smatraju stučnjaci. Ovaj manastir je bogat vrlo lepim ikonama, dragocenostima, značajnim natpisima i ima zanimljivu arhitekturu pa bi ga zbog toga vredelo posetiti.
Izvori mineralne vode i lekovita svojstva
--
Na teritoriji Pribojske banje se nalazi nekoliko izvora termalne vode. Temperatura ove vode varira od 35,7 do 37,5 stepeni i dva izvora sa najjačim protokom vode se koriste za punjenje bazena koji se nalaze u banji. Ovi bazeni su zatvorenog tipa i ima ih 4. Bazen koji nosi naziv „Stara banja“ je izgrađen nad glavnim vrelom, dok su preostala tri bazena koja su dobila naziv „Nova banja“ sagrađena nad drugim najsnažnijim izvorom. Sem ovih zatvorenih bazena, u banji postoji i veliki otvoreni bazen, a takođe i bazen za najmlađe. Oba ova bazena koriste toplu vodu, a bazen namenjen deci se nalazi u privatnom vlasništvu.
Ispitivanja ove vode su ustanovila da veoma blagotvorno deluje kod medicinskih stanja kao što su:
Reumatološka oboljenja – metabolički reumatizam, zapaljenski reumatizam, oboljenja degenerativne prirode, vanzglobni reumatizam.
Stanja kod sportskih povreda
Razna neurološka oboljenja
Stanja nakon trauma – nakon uganuća i preloma, stanja nakon operacije kuka i kolena
Poremećaji u perifernoj cirkulaciji
Oboljenja ginekološke prirode (sterilitet, hronični aneksitisi)
Oboljenja kože
Gastrointestinalna oboljenja (teškoće sa varenjem, stvaranje kamenja u žuči)
Neka od oboljenja koja se javljaju u dečijem uzrastu.
Pacijentima kojima su ustanovljeni neki od sledećih oboljenja, ne preporučuje se korišćenje banjske vode: zarazne bolesti, maligna oboljenja, febrilna stanja, insuficijencija bubrega, povišen krvni pritisak (preko 160/100), bronhijalna astma težeg oblika, angina pektoris i kod dekompenzacije srca.
Preporučuje se da se voda koristi do 30 minuta kupanja uz hidrokinezi terapiju, a takođe i pijenjem. U Pribojskoj banji se na raspolaganju nalaze sledeće terapijske procedure: kinezi terapija, sono terapija, mehano terapija, magnetna terapija, termo terapija, foto terapija i lasero terapija. U sklopu Pribojske banje se nalazi Rehabilitacioni centar, koji pripada Zdravstvenom centru Užice, a u njemu se primenjuju akupunktura, lasero akupunktura, magnetna akupunktura, kvantna medicina i ručna manipulacija kičmenog stuba (kiropraktika).
1878.godine izvršena je analiza lekovite vode Pribojske banje, od strane lekara austrijskog vojnog garnizona, koji je u to doba bio smešten u banji, a same analize su vršene u bečkim laboratorijama. Analize koje su vršene na Medicinskom fakultetu u Beogradu, kao i na Rudarsko – geološkom fakultetu, pokazale su skoro istovetne rezultate.
Izvor poznat pod nazivom „Stara banja“ spada u kategoriju oligomineralnih sumporovitih blago zemnoalkalnih voda, koje ne poseduju boju, miris i ukus, a čija temperatura iznosi 37,5 stepeni. Voda sa ovog izvora se koristi kao pomoćno sredstvo prilikom lečenja oboljenja koja se javljaju na perifernim nervima, hroničnog reumatizma, psorijaze i ekcemi, bolesti kičme, a takođe i kod rehabilitacije nakon povreda lokomotornog sistema.
Drugi izvor, „Nova banja“, spada u kategoriju kalijum – magnezijum – hidrokarbonatnih – alkalno – homeotermnih oligomineralnih voda, čija temperatura iznosi 35,7 stepeni. Voda sa ovog izvora može da se koristi kao pomoćno sredstvo kod lečenja istih stanja koja se leče vodom sa izvora „Stara banja“. Zbog odsustva metala, ova voda se može koristiti i kod nekih oboljenja gastrointestinalnog trakta, koje prati povišeno lučenje kiseline, kao i pojačana motorika hepatobilijarnog i gastrointestinalnog trakta, a koja nije uzrokovana fizičkim i organskim agensima.
Voda sa oba ova izvora, a naročito sa izvora „Nova banja“, pogodna je za korišćenje prilikom rehabilitacije i pripreme sportista. Takođe se koristi i za rekreaciju, ali i u svrhu prevencije određenih bolesti.